Automatische vertalingen zijn niet zo best. Dat is ook logisch, want meestal vertalen ze elk woord letterlijk en dat wordt natuurlijk niks, hooguit een bron van leuke Dunglish uitspraken zoals “I have sense in a little cup coffee.” Google Translate doet he
t al beter, die probeert woorden in ieder geval niet individueel te vertalen, maar enigszins naar de context (de rest van de zin) te kijken door groepjes woorden te vertalen. Zo komt daar bijvoorbeeld uit: “I feel like a cup of coffee.” Wel een beetje een dubbelzinnige zin, maar in ieder geval goed te begrijpen: “ik heb zin in” kun je redelijkerwijs vertalen als “I feel like”, en “een kopje koffie” is natuurlijk gewoon “a cup of coffee”.
De grote grap komt als je Google Translate deze zin weer laat terugvertalen naar het Nederlands.
“Ik voel me net een kopje koffie.”
Ja, het blijft lastig, dat automatisch vertalen. Mijn idee is dat je eigenlijk het beste niet van taal naar taal kunt vertalen, maar dat het beter zou werken om een soort van taalloze representatie van een zin te maken en die vervolgens weer te formuleren in een andere taal. In taalkundige termen zou je kunnen zeggen dat je de communicatieve intentie van een zin zou moeten achterhalen, dus de bedoeling die een spreker of schrijver heeft met die zin, om die intentie vervolgens in een andere taal weer tot uiting te brengen.
Maar goed, dat terzijde, weer even terug naar de grappige kant van het verhaal. Als een zin na één keer heen en terug vertalen soms niet zo goed uit de verf komt, kun je je voorstellen dat het na tientallen keren automatisch vertalen helemaal uit de hand loopt… Daarvoor hebben we nu Bad Translator.
Ik voerde Bad Translator een zin uit m’n proefschrift: “A communicative act is performed by the speaker in order to convey meaning and achieve a perlocutionary effect, as explained in the previous subsection.” Vierenvijftig vertalingen later, via o.a. IJslands, Afrikaans en Witrussisch, is dat verbasterd tot: “Communication and project management Outcomes: 2 perlokutyonari Effects.” Nice. Wel een stuk bondiger dan mijn zin. Ik denk dat ik mijn hele proefschrift er zo maar doorheen gooi.
Als laatste, ultieme test gaf ik Bad Translator de zin “I feel like a cup of coffee.”
Vijfentwintig automatische vertalingen later: “Do not like coffee.”
Ehm. Wat?
> communicatieve intentie van een zin zou moeten achterhalen
Het vervelende is dat je dan al vrij snel een computer “common sense” moet aanleren en dat schijnt tricky te zijn :-) Om maar te zwijgen over het vermogen te improviseren als een bepaalde uitdrukking onvertaalbaar is.
Wat misschien een eerste stap zou kunnen zijn is als Google je bij een ambigue zin meerdere “richtingen” geeft waar je uit kan kiezen.
Su-per-raar. “Beauty exists only in the eye of the beholder” wordt “American eyes”:S