Een wetenschapshotline voor filmmakers

Wetenschap in films – ja, ugh, more like, pseudowetenschap, right? (Wie geen idee heeft waar ik het over heb: hier zijn een paar mooie lijstjes van slechte wetenschap in films.) Maar er is goed nieuws: Hollywood heeft tegenwoordig een wetenschapshotline ter beschikking! De Science & Entertainment Exchange – bereikbaar op 844-NEED-SCI, ja, echt waar – is een gratis-en-voor-niks-dienst van de National Academy of Sciences, zeg maar de Amerikaanse KNAW.

Vox legt in dit filmpje uit waarom die dienst superhard nodig was: niet alleen om crappy science te voorkomen, maar ook om iets te doen aan het beeld van “de wetenschapper” als een oude witte man, en ook nog eens meestal de schurk van het verhaal. Dat Natalie Portman in Thor een natuurkundige speelt in plaats van een verpleegster, is een verdienste van de Science & Entertainment Exchange. Yes!

Als communicatiepersoon bij een universiteit krijg ik regelmatig telefoontjes van mensen die op zoek zijn naar een wetenschapper met verstand van een specifiek onderwerp, maar die komen vaak uit de hoek van actualiteitenprogramma’s. Overigens zelfs ook een keer een advocatenkantoor, op zoek naar een weer-expert om te besluiten of iets nu hagelschade of stormschade was. Een van mijn collega’s heeft jaren geleden nog eens aan een boek meegewerkt, maar eigenlijk krijg ik verder maar weinig verzoekjes van schrijvers en filmmakers. Dus, KNAW, doe je ding: waar blijft 0900-WETENSCHAPNODIG?

Mijn bijdrage aan het wetenschapsnieuws, januari 2017

In het dagelijks leven werk ik als communicatieadviseur en persvoorlichter bij de Universiteit Utrecht. De perfecte baan voor een schrijvende nerd als ik, want ik ben elke dag bezig met interessante verhalen over (bèta)wetenschap. Voor wie nieuwsgierig is naar wat ik zoal schrijf (en wat Utrechtse wetenschappers zoal uitvoeren): deze berichten heb ik in januari 2017 de wereld in gestuurd.

Utrechtse wetenschappers ontvangen subsidie voor onderzoek naar ultradunne halfgeleiders (10 januari 2017)

ZonMw Antibioticaresistentie-subsidie voor farmaceutisch onderzoeker. Nathaniel Martin: “We hopen op een revolutie in laboratoriumonderzoek” (20 januari 2017)

FD selecteert Sjon Hartman als een van de vijftig “jonge ondernemende talenten” (24 januari 2017)

Zwarte gaten op een elektronische chip: natuurkundigen vinden eenvoudige manier om zwarte gaten in het lab te creëren (31 januari 2017), wat een artikel in de Volkskrant heeft opgeleverd: Een zwart gat bestuderen kan straks misschien op een chip in het lab

Mijn bijdrage aan het wetenschapsnieuws, november/december 2016

In het dagelijks leven werk ik als communicatieadviseur en persvoorlichter bij de Universiteit Utrecht. De perfecte baan voor een schrijvende nerd als ik, want ik ben elke dag bezig met interessante verhalen over (bèta)wetenschap. Voor wie nieuwsgierig is naar wat ik zoal schrijf (en wat Utrechtse wetenschappers zoal uitvoeren) is hier de top-5 van mijn leukste onderzoeksverhalen van de laatste twee maanden van 2016.

Mysterieuze ‘krater’ op Antarctica blijkt aanwijzing voor kwetsbare ijsplaat (15 december 2016), met mooi beeldverhaal (gemaakt door de onderzoekers) ter ondersteuning. Het slechte nieuws: Oost-Antarctica is veel kwetsbaarder dan we dachten. Het goede nieuws: dit bericht verscheen wereldwijd in de media, van de Volkskrant en NOS tot de Washington Post en Salon.

De Virtuele Patiënt werkt mee aan een betere wereld (18 november 2016), een feestelijke bijeenkomst rondom een mooi nieuw trainingsinstrument voor artsen – met een eervolle vermelding voor de aandacht in het NOS journaal en LuckyTV (!).

Biosimilars als kankermedicijn even veilig en effectief als origineel (2 november 2016): wist je dat gepatenteerde geneesmiddelen soms na het verlopen van het patent voor een fractie van de kosten nagemaakt en verkocht kunnen worden? Heel goed nieuws, vooral voor ontwikkelingslanden.

Utrechtse onderzoekers vinden paden voor licht door ondoorzichtige materialen (8 november 2016), een mooi voorbeeld van hoe ingewikkeld het onderzoek soms is en hoe daar toch soms mooie verhalen en regenboogplaatjes uit kunnen voortkomen.

“Het ontwikkelen van nieuwe antibiotica is een wapenwedloop” (20 december 2016), een verhaal dat mijn ogen opende over de ernst van antibioticaresistentie. Over een nieuw ERC-project voor het ontwikkelen van nieuwe antibiotica én het “repareren” van antibiotica waar bacteriën al resistentie tegen hebben opgebouwd.

Tellegen meets Hofstadter in het Debat tussen Vogel en Vis

In een stijl die doet denken aan iets tussen Toon Tellegen en Douglas Hofstadter, schreef een Soemerische schrijver ruim 4000 jaar geleden een fictief Debat tussen Vogel en Vis. Een fragment uit de Engelse vertaling van het originele spijkerschrift-op-kleitablet:

Fish addressed Bird murderously: “Forever gobbling away greedily, while your heart is dripping with evil! Standing on the plain you can keep pecking away until they chase you off!”

Bird: “You are bereft of hips, as also of arms, hands and feet – try bending your neck to your feet! Your smell is awful; you make people throw-up; they sneer at you!”

Of nou ja, debat… Vis en Vogel zijn elkaar vooral aan het dissen, met de strekking: jij bent stom want [A], ik ben beter want [B], ad infinitum. Aan de ene kant zou ik het eerder een ruzie noemen dan een debat, aan de andere kant is de politiek juist ook wel weer flink in regressie richting dat niveau. (Overigens roept de koning Vogel uit tot winnaar, omdat die wat representatiever is in tempels, bij banketten en in het paleis.)

In dezelfde serie zijn er ook debatten tussen o.a. Vee en Graan, Zomer en Winter en tussen Boom en Riet. Ik stel me zo voor dat dit zo rond het jaar 2500 voor Christus net zo’n hitserie was als nu Game of Thrones, waar iedereen steeds vol spanning wacht op het nieuwe kleitablet. (O jongens, wat een teaser! Ik denk echt dat Boom gaat winnen, want die heeft mooie groene blaadjes! Nee man, Riet gaat winnen, daar kan je een dak van bouwen! #teamboom! #teamriet!)

Hoe lang duurt het voordat alle filmtitels met één woord op zijn?

Toen de Meneer en ik dit weekend in de bioscoop zaten te wachten op Hail, Caesar! en de filmposters om ons heen bekeken, viel het ons op dat er wel erg veel films zijn met één woord (soms plus lidwoord) als titel. Een paar recente/actuele voorbeelden: Creed, Legend, Spotlight, Storm, The Boy, The Witch, The Revenant, The Choice, The Lobster, Room, Youth, Prejudice, Goosebumps, Sisters, Risen, Race, Moonwalkers, Suffragette, Keeper, Life, Frozen, en ga zo maar door.

(Terzijde: misschien haakt dat aan bij de trend van restaurants, koffietentjes en (eet)cafés om dat ook te doen? Vooral Nederlandse woorden van één lettergreep lijken in te zijn: Kloek, Sla, Deeg, Raak, Blij, Puur, Hooi, Broei en dat is alleen nog maar een korte selectie van Utrechtse horeca.)

Wij vroegen ons dus af: gaan al die woorden niet een keer op? Lees verder

Quantumschaken met Stephen Hawking en Paul Rudd

Tussen het namenbattle-geweld door, even iets heel anders. Dit filmpje is namelijk héél erg Lady Geek – even puntsgewijs:

  • Stephen Hawking die in zijn vrije tijd kattenfilmpjes kijkt, wat me sowieso vrij realistisch lijkt;
  • Paul Rudd, die sinds Clueless érg goed opgedroogd is;
  • allerlei droge grappen (“5pm GMT.” “GMT, what does GMT mean, is that like LOL or something?”);
  • en dan iets wat er erg gaaf uitziet: quantumschaken.

Er doen geruchten de ronde dat dit fimpje een aankondiging zou moeten zijn voor een Kickstartercampagne voor het quantumschaakprogramma, maar dat wordt in het filmpje zelf dan weer helemaal niet genoemd. Het schijnt dat we hier volgende week meer over horen, maar hoe of wat is dan weer onbekend. Ik vind het maar ingewikkeld. (Beetje net als quantummechanica zelf. Ha!)

En áls het dan ook daadwerkelijk gaat gebeuren: wie mag ik als eerste uitdagen voor een potje quantumschaak?

(Stephen Hawking en Paul Rudd, als jullie dit lezen: THE GAME IS ON.)

Een rondje om het zonnestelsel

Hier word ik echt heel gelukkig van: twee filmmakers maken een compleet model van het zonnestelsel in de woestijn. Ongelooflijk om bij stil te staan: als de aarde een knikker is, staat de zon 176 meter verderop. Om het maar niet te hebben over de buitenste planeten.


To Scale: The Solar System from Wylie Overstreet on Vimeo.

(Stiekem word ik toch een beetje verdrietig om het feit dat Neptunus nu de buitenste planeet is.)

Ik wil wonen in het Science Museum, deel 2: computers

Ik was dus in het Science Museum en ik zag een hoop ruimtevaart-dingen en de film Robots 3D, en ook nog allerlei andere supergave nerddingen. Na de film liep ik recht tegen de tentoonstelling Information Age aan, met allerlei mooie dingen over onder andere radio, computers en internet.

IMG_6152

Arthur C. Clarke blijkt naast briljante science fiction ook nog eens allerlei wetenschappelijke artikelen te hebben geschreven.

IMG_6153

Grote held Alan Turing was uiteraard ook present.

IMG_6156

Een geeky lady van 60 jaar geleden! Mary Coombes, de eerste vrouwelijke commerciële programmeur. En ze staat gewoon met een interview op YouTube. Gaaaaf.

IMG_6158

Een uitvinding van Alan Turing, een van de allereerste computers: Pilot ACE.

IMG_6161

De uitvinder van het wereldwijde web legt even html uit in deze interactieve video-installatie.

IMG_6162

Oh, gewoon, de eerste supercomputer ter wereld.

IMG_6163

Weer van een heel andere orde: het eerste computertoetsenbord. Ik had me nooit gerealiseerd dat die in eerste instantie gewoon met pianotoetsen waren bedacht.

IMG_6166

Ook de eerste Russische supercomputer staat in het museum. Hij heet БЭСМ, oftewel Большая Электронно-Счётная Машина, oftewel “grote elektronische rekenmachine”.

Op weg naar de uitgang kwam ik nog langs de allereerste voorlopige opzet van de tentoonstellingen History of Mathematics en History of Computer Science, die in 2016 geopend worden. Ik mocht alleen door het middenpad lopen en kon daardoor niet dichtbij de apparaten komen. Ik kon wel een paar plaatjes schieten, maar voor een echte review zal ik toch volgend jaar nog een keer terug moeten…

IMG_6170

Kunst én wetenschap!

IMG_6177

Je kent misschien wel de term buizenversterker? Van die dingen die gitaarnerds graag gebruiken? Diezelfde elektronenbuizen gebruikten ze vroeger ook in computers. Al een tijdje niet meer, maar Pegasus (gemaakt in 1959) is de laatste uit zijn soort die nog overleeft. Hij heeft 1200 buizen, een kloksnelheid van 333 kHz en 2 kbits RAM.

IMG_6179

Al die ontzettend oude supercomputers van hierboven hebben toch het nakijken vergeleken met de difference engine van Charles Babbage, want die stamt uit de negentiende eeuw.

IMG_6180

De foto is niet fantastisch, want ik mocht niet achter het lintje komen, maar daar midden in de vitrine ligt het brein (!!) van Charles Babbage.

Ik wil wonen in het Science Museum, deel 1: ruimtevaart

Zoals je wellicht al eerder las, was ik in Londen en deed ik daar best een boel nerdy dingen. Het leukste nerdy ding was mijn bezoek aan het Science Museum! Een klein fotoverslagje in twee delen, want voor één blogpost was er ruimschoots te veel.

Kom, we beginnen even met de ruimtevaart: bij binnenkomst in het Science Museum loop je immers meteen tegen de tentoonstelling Exploring Space aan.

IMG_6203

Het eerste dat opvalt is deze GIGANTISCHE raket tegen het plafond. Mijn nerdy hartje gaat hiervan al sneller kloppen. Zo gaaf!

Apollo 11 Eagle

Het ziet er niet uit als een adelaar, maar het is er wel een: die van ‘The Eagle has landed’, het apparaat waarmee Neil Armstrong en zijn maten op de maan landden. De maanlander van Apollo 11 dus. Niet de echte, wel een full-sized replica.

IMG_6204

Natuurlijk is er ook een bijbehorend ruimtepak.

IMG_6133

Ruimtedingetjes!

IMG_6137

De mensen van het Science Museum hebben humor: de USS Enterprise, compleet met bordje met bloedserieuze uitleg.

IMG_6142

Ha, de commandomodule van Apollo 10!

IMG_6205

Zijn het Daleks? Nee, gewoon raketmotors.

Tot zover een kleine greep uit de vele ruimte-gerelateerde objecten in Exploring Space. Ik dacht dat het hiermee wel weer uit met de pret was qua ruimtevaart, maar nee: in een andere hoek van het museum vond ik de tentoonstelling Cosmos & Culture.

IMG_6186

Met o.a. dit spel dat DIRECT op mijn verlanglijstje gaat.

IMG_6185

Een robot! En science fiction-boeken!

IMG_6184

Die rechter is een originele editie van Philosophiae Naturalis Principia Mathematica van Isaac Newton.

Helaas moet ik de tentoonstelling Cosmonauts: Birth of the Space Age net missen, want die opent volgende week pas.

IMG_6182

Wel alvast een mooi voorproefje. Meer voorproefjes zijn te vinden op de Science Museum blog.

Het Science Museum bleef me maar verbazen: dit is nog maar de helft van alle gave dingen die ik zag. Morgen vind je hier een fotoverslag van de andere helft!