Eerste hulp bij openingskoren (deel 2)

Net als bij de Matthäus Passion leek het me leuk om ook voor het openingskoor van de Johannes Passion een walkthrough te schrijven. Nou ken ik de Johannes beduidend minder goed dan de Matthäus, maar goed, wie weet leer je toch weer iets nieuws! En bovendien heb je met dit flinke openingskoor van tien minuten (overigens bijna eenderde van de eerste helft van de Johannes Passion) je dagelijkse portie verantwoorde culturele zaken ook weer gehad.

0:52 Voordat het koor begint met zingen, heb je hier even tijd om te letten op de gelaagdheid van het orkest. Net als bij de Matthäus Passion heb je hier ook de cello’s en contrabas die de regelmatige basis leggen. Wat vooral opvalt is de blazers die lekkere dissonanten tegen elkaar in spelen. Au! En luister nu naar de violen, die een soort golfjes spelen in het midden. Heb je ze? Die drie partijen (de bassen, de blazers en de strijkers) symboliseren respectievelijk de vader (de stabiele basis), de zoon (je hoort ‘m lijden met z’n dissonanten) en de heilige geest (die zweeft er een beetje tussenin). Leuk!

1:47 Nu wordt het spannend…

1:58 Het koor roept uit: “Heer, heer, heer! Onze heerser! Wiens roem in alle landen heerlijk is!” Ik vind de homofone combinatie van ‘Herr’, ‘Herrscher’ en ‘herrlich’ zo leuk. Zou dat ook de heilige drie-eenheid symboliseren?

2:48 Hier begint een stukje fuga. Als je niet weet wat een fuga is, krijg je hier meteen een mooi voorbeeld. Een fuga is eigenlijk een soort canon. De bassen, dan de tenoren, dan de alten en tenslotte de sopranen zetten steeds een zelfde soort riedeltje in….

3:15 …maar uiteindelijk vinden de stemmen elkaar toch weer in unisono.

3:37 Hier begint weer zo’n zelfde soort fuga, behalve dat we hier bij de sopranen beginnen, en even later weer zoiets waar de alten als eerste inzetten.

4:09 “Heerlijk, heerlijk, heerlijk is!” Dit is net zo heerlijk om te zingen als om naar te luisteren.

4:55 Het koor zingt over de nederigheid van Jezus en uiteraard gebeurt dat laag en zachtjes. Zie hier Bach z’n symbolisme!

5:35 Die hoge noot van de sopranen, zo’n moeilijke inzet! Op mijn USKO-opname van dit stuk is die noot, ehm, minder florissant.

5:52 Weer hetzelfde trucje met die nederigheid, maar dan toch weer anders. Doet ‘ie toch goed, die Bach.

6:29 Een victorieuze afsluiting!

6:35 …oh. Dat dacht je maar. Da capo! Dit vind ik toch ergens een beetje jammer aan het openingskoor van de Johannes. Herhalingen vind ik sowieso vaak niet zo nodig. Maar dat is iets persoonlijks. Misschien heb je de eerste keer dingen gemist die je nu nog een keer kunt horen?

9:53 En wederom de victorieuze afsluiting! Maar nu echt!

Eerste hulp bij openingskoren (deel 1)

In de stijl van Eerste Hulp bij Plaatopnamen is hier mijn walkthrough van het openingskoor van de Matthäus Passion. De Johannes Passion volgt morgenochtend! Voor het echte Paasgevoel.

0:07 Ik vind de contrabas eigenlijk het allermooist van dit stuk. Die lage noten in zo’n regelmatige ritme, als een soort hartslag onder de klaagzang van de blazers en de violen.

0:29 Die contrabas met z’n loopje naar boven! Ik vind het geweldig.

1:21 Koor 1 begint met zingen: “Kom, dochters, help mij klagen.” Orkest 2, dat de instrumentale inleiding wel gewoon samen met orkest 1 speelde, zwijgt ook opeens. Koor 2 moet ook nog even wachten.

1:49 Ik vind het duet tussen de sopranen en de alten zo mooi klaaglijk, met die lange noten!

2:03 De dialoog tussen de beide koren begint. Koor 1: “Kijk daar!” Koor 2: “Wie?” Koor 1: “De bruidegom. Zie hem!” Koor 2: “Hoe?” Koor 1: “Als een lam.” Als je oordopjes of stereo speakers hebt, kun je horen dat koor 1 (plus orkest 1) op links zit en koor 2 (plus orkest 2) op rechts.

2:22 Alsof we nog niet door hadden dat we het hier hebben over het dramatische verhaal van onschuld en zonde, komt het jongetjeskoor nog even de onschuld representeren met hun hoge stemmetjes. “O onschuldig lam van God, aan het kruis geslacht.” (Nouja! Spoilers!)

3:18 Koor 1 en koor 2 praten weer tegen elkaar. “Kijk daar!” “Wat?” “Zie het geduld.” Ondertussen is het nog steeds koor 1 die vrijwel alles zingt; koor 2 heeft het niet zo snel door en blijft maar vragen wat er aan de hand is.

4:24 Nu wordt het orkest onrustig, en koor 2 eigenlijk ook een beetje. “Kijk!” “Waarheen? Waarheen? WAARHEEN?” “Naar onze schuld.” De jongetjes bevestigen Jezus’ rol in het verhaal: “Alle zonde heb jij gedragen.”

5:29 Koor 2 begint het eindelijk te snappen! Halleluja. In de opname kun je het niet zo goed horen, maar dit is het punt waarop koor 2 eindelijk met koor 1 mee begint te zingen.

6:15 De mannenstemmen zwijgen even en maken plaats voor de sopranen en de alten om een nieuwe klaagzang in te leiden. De tenoren voegen zich er bijna ongemerkt bij…

6:33 …maar de bassen maken zich er echt boos over! “Help mij klagen, HELP MIJ KLAGEN!”

6:38 Koor 2 is ondertussen alweer vergeten wat er ook alweer aan de hand was. Not the brightest of the bunch. “Wie, wat, hoe was het ook alweer?”

6:49 Oja! “Als een lam!”