Hoe groot is het universum?

Je kan moeilijk even naar Alpha Centauri op en neer crossen met een meetlint, laat staan sterren en sterrenstelsels die nog veel verder weg staan. Hoe kunnen we dan wel meten hoe ver al die sterren zijn? Sterrenkundigen hebben daar gelukkig allerlei handige trucs op bedacht.

Measuring the Universe from Royal Observatory Greenwich on Vimeo.

Terug uit de wildernis

De afgelopen drie weken kampeerde ik in een tentje in de wildernis in Canada. Ja, echt! Dat lijkt weinig ladylike (geen douche, geen spiegels, totaal ongeschikt voor hakken) en weinig geeklike (geen stroom, geen internet, je hebt niks aan je laptop), maar daarover later meer.

Eerst even wat over mijn blog, die tijdens mijn afwezigheid niet stilgezeten heeft. Voor wie de automatisch klaargezette posts gemist heeft, het ging de afgelopen weken over:

Een Turingmachine van Lego

Het feit dat jij dit leest, lieve lezer, en het feit dat ik dit kan schrijven, en het feit dat ik onderstaand filmpje heb gevonden en dat jij het nu kunt bekijken, al die dingen hebben wij te danken aan superheld Alan Turing, grondlegger van informatica en kunstmatige intelligentie en codekraker tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een belangrijke man dus:

“Alan had such a broad impact on so many aspects of computer science,” says Cerf. “The deep notion of computability is so fundamental to everything we do in computing.”

“People … have done computing for thousands of years,” says Moshe Vardi. “But the theory of computing really started in the 20th century, and Turing is one of the foremost — if not the foremost — parents of the theory of computing.”

Turing bedacht een heel simpele machine die alle mogelijke computationele operaties kan doen. Alle? Ja! Dat betekent dus dat zelfs de ongelooflijk ingewikkelde computers die jij en ik nu gebruiken, compleet gesimuleerd kunnen worden met Turingmachines.

Ter ere van het 100ste geboortejaar van Turing heeft een stelletje nerds (en dat bedoel ik in zeer positieve zin van het woord) zo’n Turingmachine gebouwd. Van Lego! En dat ziet er ongeveer zo uit:

LEGO Turing Machine from ecalpemos on Vimeo.

30 seconds on Mars

Voor wie dacht dat dit zomaar een doorsnee maandagochtend was, guess again! Je hebt wat gemist: mobiel ruimtelaboratorium Curiosity is vanochtend vroeg geland op Mars. Dat ziet er zo uit, tien minuten pure extase in het controlecentrum in Pasadena:

Mooier dan in de film. Bij echte helden met oprechte vreugdetranen heb je geen soundtrack met kwelende violen nodig. Wie dacht nog dat bètawetenschap niet leuk of spannend was?

En voor wie zich nog niet realiseerde dat we echt in de toekomst leven: @MarsCuriosity twittert ook. Op hilarische wijze.

EDIT: onderstaand filmpje heeft weliswaar wél James Bond-muziek, maar legt wel heel goed uit waarom deze landing zo spannend en moeilijk is. Bijvoorbeeld: de landing duurt in totaal 7 minuten, maar het signaal heeft 14 minuten nodig om van Mars naar de aarde te komen. Curiosity doet dus alles zelfstandig (!), en op het punt dat wij op aarde het begin van de landing zien, rijdt het apparaat eigenlijk al lang vrolijk rond op Mars, óf ligt het al minutenlang als rokend hoopje ruimtepuin in een krater. Spannend!


AI = magie

In een artikel over de geschiedenis van bijgeloof kwam ik dit prachtige citaat tegen:

all magic is necessarily false and barren; for were it ever to become true and fruitful, it would no longer be magic but science

Wat me hier meteen aan opvalt, is dat dat eigenlijk precies de definitie is van kunstmatige intelligentie: alles wat computers nog niet kunnen. Dat klinkt misschien gek, maar denk er maar eens over na. Voordat computers konden schaken, was dat een van de belangrijkste beloftes van AI. Maar nu is het gewoon een leuk trucje met algoritmes.

En zo geldt dat voor alles wat AI heeft bereikt. Robotica? Dat is gewoon engineering. Een basaal begrip van natuurlijke taal? Easy peasy. Een redelijk gesprek kunnen voeren? Meh. Expertsystemen? Laat me niet lachen. Emoties laten zien? Ook dat is geen intelligentie, maar gewoon een setje regels.

Wat we nu als AI zien – gezichtsherkenning, een natuurlijke manier van lopen en rennen, sociale intelligentie, écht goed met natuurlijke taal omgaan – dat zijn precies die dingen die mensen wel kunnen en computers nog niet. En je zal zien, ik voorspel het je, dat zodra een van die taken is opgelost, we dat niet meer zien als AI. Nee, dan weten we hoe het werkt, en dan is het dus “gewoon” een setje regels. Net als magie dus.