Laat wetenschap werken

Ik maak me zorgen over de forse bezuinigingen op onderzoek en wetenschap die in het hoofdlijnenakkoord staan. Het is een kortzichtige maatregel waarmee het nieuwe kabinet zichzelf in de vingers snijdt. Wetenschappelijk onderzoek levert een essentiële bijdrage aan veel onderwerpen die ook zij belangrijk vinden: beter onderwijs, voedselzekerheid (zeker in een veranderend klimaat), duurzame energieproductie, verantwoorde AI, effectieve klimaatadaptatie, betaalbare medicijnen, het verkleinen van gezondheidsverschillen… Moet ik nog even doorgaan of snap je m’n punt?

Bovendien levert elke euro die in wetenschap en innovatie wordt geïnvesteerd het viervoudige voor de maatschappij op. Bezuinigingen op de wetenschap zijn op de langere termijn dus slecht voor ons allemaal.

Meer lezen en/of meedoen aan deze actie kun je hier; of kom even langs op LinkedIn om deze post te liken en delen.

Lady Geek leest: Zen and the Art of Motorcycle Maintenance

Ik wil beginnen met het belangrijkste advies dat je ooit zult krijgen over Zen and the Art of Motorcycle Maintenance (of Zen en de Kunst van het Motoronderhoud, voor wie liever Nederlands leest):

SLA HET VOORWOORD OVER.

Ik heb de 25th Anniversary Edition van het boek – ja, het is een klassieker uit 1974 – met een voorwoord van de auteur, die terugkijkt op de woelige 25 jaar sinds het boek is verschenen en een aantal reacties op het boek bespreekt. En op nonchalante wijze twee GIGANTISCHE spoilers weggeeft. U bent gewaarschuwd, lieve lezer.

Goed. Nu we dat uit de weg hebben, meer over waarom dit boek zo bijzonder is. Er zijn boeken die je leest omdat ze grappig zijn, of spannend, of ontroerend. En er zijn boeken – dat zijn er aanmerkelijk minder – die je leven veranderen. Die ervoor zorgen dat je opeens op een heel andere manier tegen alles aankijkt. Zen is zo’n boek. Maar het is óók spannend, en ontroerend, en bij vlagen grappig.

Weet je nog, vroeger, De Wereld van Sofie? Dat spannende, wijze boek over een meisje en filosofie? Zen is een beetje zo’n soort boek: verhaal en filosofische uiteenzetting tegelijk. Maar Zen is meer: een originele filosofische theorie bovenop een bespreking van andere filosofen. Een theorie waardoor een kwartje valt: het onderscheid tussen romantic quality versus classic quality, tussen het mooie en het ware, die beiden een plek hebben in je leven. De één zonder de ander is saai, leeg en zinloos.

Een paar voorbeelden. Romantic quality zonder classic quality is mooi maar leeg: een prachtig maar onpraktisch huis, een opzwepende tekst zonder echte boodschap, een mooie jongen die vreselijk dom of onaardig is. Andersom, classic quality zonder romantic quality: dingen die handig zijn, maar waarbij de vonk niet overslaat. Een artikel over een interessant onderwerp – maar niet te lezen zo droog. Een ultiem gezonde maaltijd die eruit ziet als een koeienvlaai en smaakt als karton. Een huis dat op papier aan je eisen voldoet, maar niet aanvoelt als een thuis.

In de intellectuele samenleving van tegenwoordig hebben we de neiging om ons meer te richten op classic quality: zolang het klopt en efficiënt is en we het kunnen verantwoorden, is het goed. Maar dat is niet het complete plaatje. Zonder romantic quality mis je iets, en door deze bewustwording kun je dat opeens uitleggen. Een goedkoop kantoorpand op een goed te bereiken locatie? Tja. Prima. Handig. Voordelig. Maar hoe voelt je personeel zich erbij? Is het mooi, inspirerend, gaaf, om trots op te zijn?

Die manier van denken kun je toepassen op van alles en nog wat. Maar dat kan Robert M. Pirsig beter zelf vertellen in het boek. En over romantic quality gesproken: behalve een filosofische uiteenzetting is Zen bovendien een thriller die culmineert in een bizar einde. Maar daarover vertel ik vooral niet te veel. Lezen. Hup.

Iedereen is een wetenschapper

Wijze meneer Neil deGrasse Tyson heeft (zoals gewoon) slimme dingen te zeggen. Deze keer over wetenschap en kunst. Hij vertelt terloops nog even over de toekomst van robotica en dat we ons echt geen zorgen hoeven te maken over de robocalypse. We zullen zien!

“This notion that a robot might turn on us… That’s not the robots we’re creating!”

Leestip van de dag: Raiding Eternity

Word spreads. She’s pushing the bike down the street, surrounded by hundreds of mourners. They saw her message on his Myspace page. They walk by the bike, tossing down flowers and photographs and messages to David. She didn’t expect this.

Mooi artikel over tijd, herinnering, en hoe het internet invloed heeft op de eeuwigheid van ons bestaan.

She hands me a manila envelope, tipping it to spill old slides and prints into my hands. “Have you scanned these in?” I ask. “I don’t know how,” she says. “Then they don’t exist,” I reply.

Minder, maar beter

In deze mini-documentaire legt Dieter Rams uit wat goed ontwerp is. Tipje van de sluier: minder, maar beter.

Tot zijn pensioen in 1998 was Rams ontwerper bij Braun, bekend van allerlei consumentenartikelen (van wekkers tot tosti-ijzers), maar zijn tien principes van goed ontwerp zijn niet alleen toepasbaar op fysieke producten.

  • Goed ontwerp is innovatief
  • Goed ontwerp maakt een product nuttig
  • Goed ontwerp is esthetisch
  • Goed ontwerp maakt een product begrijpelijk
  • Goed ontwerp is niet opdringerig
  • Goed ontwerp is eerlijk
  • Goed ontwerp is duurzaam
  • Goed ontwerp is grondig tot op het laatste detail
  • Goed ontwerp is milieuvriendelijk
  • Goed ontwerp is zo min mogelijk ontwerp
Doe er je voordeel mee!

Het geheim van een elegant doch comfortabel leven

Ik wil het eens met jullie hebben over nette schoenen, lieve lezers. Ik hield nooit zo van dure nette schoenen. Want ja, waarom zou je een paar simpele zwarte pumps van €80 kopen als je ze ook voor €20 kunt krijgen?

Niet de schoenen in kwestie

Afgelopen voorjaar kocht ik desalniettemin een paar simpele zwarte pumps van €80. Een hak van acht centimeter, maar ze zitten werkelijk als slofjes. Misschien is het gek dat ik hier pas op mijn achtentwintigste achter kom, lieve lezers, maar heb meelij. Voor veel dingen geldt alsnog dat ik van goedkope zooi houd, omdat mijn aandachtsspanne vaak te kort is om een kledingstuk langer dan één seizoen leuk te vinden. Maar ik begon het vermoeden te krijgen dat het bij schoenen wel eens anders zou kunnen werken.

Gister werd mijn hypothese bevestigd. Ik kocht een paar nette veterschoenen met een aanzienlijke hak. Schandalig duur, maar gemaakt van prachtig cognackleurig leer. Het is natuurlijk vragen om problemen om die meteen de volgende dag al werkwaarts te dragen, aangezien een werkdag voor mij een aantal wandelingen inhoudt: van fiets naar vertrekspoor, van aankomststation naar kantoor en vice versa. Tegen beter weten ik waagde ik het er toch op. Ik heb er geen spijt van gehad. Zelfs een sprintje naar de sprinter bleek niet te veel gevraagd.

De ontdekking van de week luidt als volgt. Goede Schoenen zijn weliswaar significant duurder dan Slechte Schoenen, maar één netjes doch comfortabel paar schoenen van €80 is netto toch meer waard dan die vier paar van €20 die in de kast blijven liggen omdat je na tien meter al last hebt van bloedblaren, zweetvoeten, eeltknobbels, harde randjes, schurende naden, ingegroeide nagels, loshangende lappen vel, klompvoetjes, een sterk gevoel van wanhoop of een combinatie van bovenstaande.

Vier sterren, zoals Recensiekoning zou zeggen: vijf voor het comfort, één ster aftrek voor de monetaire consequenties van deze ontdekking.

Het grenzeloze optimisme van TED

TED (Technology, Entertainment, Design) is een jaarlijkse conferentie waar grote en minder grote namen inspirerende presentaties geven over uiteenlopende onderwerpen, met Ideas worth spreading als ondertitel. Dat is een nogal vage beschrijving, maar zo breed is TED nu eenmaal. Het is veel lastiger om een eenduidige beschrijving te geven van een gemiddelde TEDTalk, net zoals het lastig is om uit te leggen hoe verslavend het kijken van TEDTalks is.

De ene TED(Talk) is de andere niet

Een kleine greep uit sprekers op TED-conferenties illustreert de grote variatie in sprekers en onderwerpen: ex-politicus en filantroop Bill Clinton, kok Jamie Oliver, schrijfster Isabel Allende, Microsoft-oprichter Bill Gates, regisseur James Cameron, ex-politicus en klimaatexpert Al Gore en Nobelprijswinnaar en DNA-onderzoeker James Watson zijn slechts een paar van de honderden sprekers die het TED-publiek al hebben verblijd met hun wijsheden.

Naast de jaarlijkse TED-conferentie in Californië is er ook elk jaar een satellietconferentie genaamd TEDGlobal in Oxford, die meer internationaal gericht is. Daarbovenop zijn er sinds een paar jaar ook nog talloze TEDx Events, die onafhankelijk georganiseerd worden maar wel in dezelfde geest, en daarom ook de TED-vlag mogen voeren. Die TEDx Events vinden over de hele wereld plaats: van Reykjavik tot Kaapstad en van Montevideo tot Tokyo, met een groot of klein publiek en al dan niet met een specifiek thema. De presentaties op al die TED- en TEDx-conferenties worden opgenomen en zo mogelijk online gezet, maar daarover later meer.

De (verplichte) aanwezigheid van camera’s creëert ook de mogelijkheid voor TEDxLive Events, waarbij een TED-conferentie live gestreamd wordt naar locaties over de hele wereld. TEDGlobal 2010, dat een paar weken geleden plaatsvond, werd live bekeken in onder andere New York, Dubai en Amsterdam. Ik was zelf één dag aanwezig op TEDxAmsterdamLive, samen met Sjors en een paar van mijn Kennisnet-collega’s. Naast de live stream vanuit Oxford waren er tijdens de pauzes ook lokale sprekers, waarvan we er op de laatste dag van TEDxAmsterdamLive drie hadden: Pim Betist kwam vertellen over zijn crowdfunding-project Africa Unsigned, Floor Knaapen introduceerde haar fototentoonstelling en Harmen van Doorn gaf een presentatie over PIFworld, een nieuwe manier om geld aan goede doelen te geven.

A TED a day…

Ik had al wel eens vaker opnames van TEDTalks online gekeken, maar met zo’n live stream merk je pas hoe groot de informatiedichtheid van een echte TED-conferentie is. We luisterden naar praatjes over sterrenkunde, burgeroorlogen, duizenden jaren oude planten, klimaatverandering, journalistieke vrijheid, vrouwenrechten en meer. Toen ik vantevoren op de site van TEDGlobal het programma bekeek, vroeg ik me al af wat je nu in hemelsnaam echt kan leren van zo’n brede conferentie. Maar toen ik tussen enkele tientallen mede-aanwezigen zat in Boom Chicago in Amsterdam realiseerde ik me wat naast de passie en bevlogenheid van de sprekers de grote gemene deler is: een realistische blik op het heden, maar een optimistische blik op de toekomst!

Want in het komende decennium gaan we de klimaatcurve ombuigen. Het is wél mogelijk om op internet mooie, bijzondere contacten te leggen. Grote industriële partijen zoals Nike en Coca Cola zitten inmiddels met elkaar om de tafel om afspraken te maken voor duurzaam produceren. Door crowdfunding kunnen we het grootste wildlife-park in de wereld opzetten. Met de huidige resultaten van de Kepler-missie is het erg waarschijnlijk dat we 100 miljoen planeten kunnen ontdekken die op de aarde lijken. De afgelopen twintig jaar daalt het aantal burgeroorlogen en burgerslachtoffers gestaag. Het volledig omarmen van internet kan overheden gouden kansen bieden. Vrouwen komen steeds meer voor zichzelf op en kunnen van onschatbare waarde zijn in vredesprocessen.

Al die standpunten en stellingen kwamen op de vrijdag van TEDGlobal langs, en dat is nog maar één van de vier dagen van de conferentie. En die manier van denken, dat grenzeloze optimisme over de toekomst, is volgens mij de kern van innovatie. Je kunt niet innoveren als je alleen maar nadenkt over wat er mis kan gaan. Innoveren is dromen, en iets om vrolijk van te worden. Een wat oudere dame in het publiek van TEDxAmsterdamLive merkte op: “TEDTalks zijn de beste antidepressiva die je je kunt voorstellen.” Waarop een lid van de organisatie antwoordde: “A TED a day keeps the doctor away.”

Ruim honderd uur aan TEDTalks

Als je nu spijt hebt van het missen van TEDGlobal 2010, niet getreurd! Een groot aantal presentaties van TED, TEDGlobal en TEDx staat online en die van TEDGlobal 2010 zullen binnenkort ook op TED.com verschijnen. Er is nu al meer dan 100 uur aan TEDTalks online beschikbaar, en vanwege de hoge frequentie van TEDx Events over de hele wereld komen er met grote regelmaat meer presentaties bij. Genoeg te kijken dus!

Een aantal tips van uiteenlopend pluimage, voor als je niet weet waar je moet beginnen: Dan Gilbert over blijheid en geluksgevoel, Randy Pausch over hoe je leven in positieve zin kan veranderen als je een dodelijke ziekte hebt, Jill Bolte Taylor over hoe een hersenbloeding haar baan als hersenonderzoeker veranderde en verrijkte, Hans Rosling over prachtige visualisaties waardoor statistieken opeens verre van saai zijn, Aimee Mullins over het hebben van een handicap en de kansen die dat schept en Jane McGonigal over hoe je de wereld kunt verbeteren met games.

De volgende editie van TEDxAmsterdam vindt plaats op 30 november 2010. Op 20 november 2010 vindt TEDxYouth, de eerste TEDx voor kinderen, plaats in NEMO in Amsterdam. Pro-tip: het is lastig en duur om op de conferenties zelf aanwezig te zijn, maar de TEDxLive Events zijn (bijna) gratis!

Weetjes van de week, deel 2

Het is weer een lekker rommeltje van uiteenlopende onderwerpen deze week: twee achttiende-eeuwse componisten, een gemeen insect en een dwergplaneet.

Ondanks het feit dat hij twintig kinderen had, waarvan er tien hun kindertijd overleefden en waarvan er vijf min of meer bekende muzikanten werden, zijn er op dit moment geen afstammelingen van Johann Sebastian Bach meer over. De laatste was zijn achterkleindochter, Frau Carolina Augusta Wilhelmine Ritter, die in 1871 overleed. Zonde!

Tarantula Hawk

Het officiële insect van de Amerikaanse staat New Mexico is de tarantula hawk, een wesp van 5 cm lang die heel gemeen is. Hij steekt een levende tarantula (na de bullet ant de pijnlijkste insectensteek die er bestaat), waardoor die verlamd wordt, en legt daar vervolgens een een eitje in, zodat de nieuwgeboren wespenlarve de tarantula levend op kan eten. Zo naar! Ik zou persoonlijk een vriendelijker insect hebben gekozen als officieel staatsinsect, maar misschien wil New Mexico zich op een bepaalde manier profileren. Ik denk er het mijne van.

De première van de Messiah van Handel in 1742 was een benefietconcert voor Ierse gevangenen en zieken. Op de uitnodiging stond het verzoek of de dames misschien niet in hoepelrokken konden komen, zodat er des te meer bezoekers naar binnen konden. Now that’s smart thinking.

En nog even over Pluto: wist je dat de naam van de voormalige planeet is voorgesteld door een elfjarig schoolmeisje?